Siquidem Augustinus praedestinatis tantum vult dandam gratiam sufficientem, isti omnibus; Augustinus vult reprobationis causam esse peccatum originale, isti nullam; Augustinus vult praedestinationem factam praeviso peccato, isti ante; [5] Augustinus [non] negat Deum velle omnes homines salvari, isti negant.

 Prima illa, nec meo judicio parva nota est, quod omnia propemodum negant, affirmant pene nihil, nisi quod et negando affirmant plerumque, et affirmando negant, ut facile appareat ex eorum numero illos esse qui, ut Tertullianus de haereticis omnibus scripsit: «Credendo non credunt,» dissimiles in eo a paganis qui, ut idem ille ait: «Non credendo credunt.» Nec video quibus magis quam istis convenire possit quod de Antichristo magni plerique viri existimarunt: άρυοΰμαι nomen illi esse; quando-quidem antichristianorum omnium, id est haereticorum, solemnis mos iste est, ut doctrinam suam fere omnem constituant in negando.

 Negant in Deo potentiam ullam esse absolutam: [73] «Commentum,» inquit Calvinus, «de absoluta Dei potentia, quod scholastici invexerunt, execranda blasphemia est.» Et alibi, «impossibile» appellat quod nunquam aut fuit aut futurum est.

 Negant in Deo voluntatem permissivam, contra in-numeras Sacrae Scripturae affirmationes, inter quas Psalm.

 Negant Dei simplicem praescientiam.

 Negant Filium Dei a Patre essentiam habere, contra quam affirmant Scripturae et Christus ipse, Christum esse Filium Patris, et a Patre procedere per generationem.

 Negant Christi mortem corpoream, si solum illam Christus obiisset, quicquam nobis fuisse profuturam: «Nihil actum erat,» inquit Calvinus, «si corporea tantum morte Christus defunctus fuisset.» Deus immortalis! omnes Sacrarum Scripturarum apices ad sanguinem, ad [77] crucem, ad mortem Christi salutem nostram referunt; omnes Christiani Christum morte sua mortera nostram destruxisse proclamant; omnes Sancti redemptionis suae canticum concinunt in haec verba: Redemisti nos, Deus, in sanguine tuo.

 Negant Christum esse Legislatorem, atque adeo ullam in Evangelio legem proponi; sic enim Lutherus: «Necesse est,» inquit, «ut scias quid sit Christus definitive: Christus autem definitive non est Legislator.» Mox doctrinam de Christo Legislatore «pestilentem» appellat.

 Negant Christum esse Judicem; sic enim Lutherus eodem loco: «Persuasus,» inquit, «eram pestilentibus illis opinionibus.» Quas subinde explicans, ponit hanc, inter caeteras, quod Christus sit Judex; seque laborare ait, ut illam dediscat.

 Negant Traditionem ullam esse, quae solo sermone [79] tradita sit, contra expressam D. Pauli affirmationem, qui in Epistola ad Thessalon.: Tenete, inquit, traditiones quas accepistis, si ve per sermonem, sive per epistolam.

 Negant ex Libris Sacrae Scripturae Libros Judith, Baruch, Sapientiae, Ecclesiastici, Machabaeorum et Tobiae auctoritatem canonicam habere, quod in Canone Hebraeorum adscripti non sint; quasi plus auctoritatis judaicae Synagogae tribuendum sit, quam Ecclesiae Catholicae universae quae, unanimi consensu, habuit semper Libros illos pro canonicis.

 Negant Epistolam D. Jacobi esse canonicam, cum si quando ex ea urgeantur, dubiam faciant ejus fidem et auctoritatem, quae tamen, ut caeterorum canonicorum Librorum, semper certissima fuit et explorata.

 Negant Scripturas Sacras ullam habere difficultatem quae obsit fidelibus, quo minus facile intelligantur, ita ut omnium Patrum commentariis clariores sint et faciliores.

 Negant veram Ecclesiam esse visibilem.

 Negant Ecclesiae Catholicae et visibilis infallibile de rebus fidei judicium esse.

 Negant Conciliorum, etiam generalium, auctoritatem [85] eam esse, cui firmiter adhaerere debeamus, ut affirment privato cuilibet, nedum populo, incumbere, ut Conciliorum doctrinam ad amussim Scripturae exigat et examinet; sic enim Lutherus: «De doctrina,» inquit, «cognoscere et judicare, pertinet ad omnes et singulos Christianos, et ita pertinet, ut anathema sit qui hoc jus uno pilo laeserit.

 Negant ullum hominis liberum esse arbitrium, idque adeo impudenter, ut Calvinus impudentiae accuset graecos Patres, falsitatis latinos, quod hi liberi arbitrii, illi αύτεξούσιον vocabulis fere semper usi sint.

 Negant fideles posse peccare mortaliter, quia, inquit Calvinus, «Fidelium peccata venialia» sunt; «quia Dei misericordia condemnatio nulla est iis qui sunt in Christo Jesu, quia non imputontur, quia venia delentur.» Quasi vero Petri execrationes et Domini sui abnegationes, Davi-dis adulterium et homicidium, imo ipsius Adami et Evæ inobedientia non fuerint peccata mortalia! Quid ergo sibi voluit, qui Episcopo dixit in Apocalypsi: Nomen habes quod vivas, et mortuus es? Quid, quod David, tantis la-chrymis, tot singultibus petiit peccatum suum deleri, cor novum sibi creari, a sua iniquitate lavari, a peccato mundari[89], si, quia fidelis erat, nihil ei damnationis fuerat, neque ullum peccatum illi imputatum?.

 De quinque Sacramentis quæ novatores negant.

 Negant Confirmationis, Ordinis, Matrimonii, Extremae Unctionis et Absolutionis ullum esse Sacramentum, contra id quod tam multis Sacrae Scripturae locis passim affirmatur.

 Negant fidelium filios nasci filios iræ, aut damnationi obnoxios, etiam ante Baptismum; sic enim Calvinus: «Infantem ex» fideli «progenitum hæreditario jure secundum promissionis formulam jam a matris utero in foedere» contineri, ait.

 Negant in Eucharistia corpus Christi verum et reale praesens esse vere ac realiter, et sub speciebus panis et vini contineri.

 Negant ullum esse in Ecclesia Christi verum et nominis proprii sacrificium.

 Negant Ecclesiae pastoribus ullam remittendi peccata et absolvendi potestatem factam esse a Christo Domino; cujus tamen verba quibus id ipsum affirmat, luce clariora sunt in Evangelio Matthaei et Joannis.

 Negant Christum vere ac historico sensu ad inferos descendisse, sed mystice tantum et sensu metaphorico, quantumcunque expressissime in Symbolo Apostolorum scriptum sit: «Descendit ad inferos.» Quasi vero Symbolum Apostolorum iis formulis conceptum sit et concipi debuerit, quae tam difficilem et reconditum sensum haberent, quem nemo hactenus, praeter Calvinum, aut eruere aut divinare potuisset; ac non potius iis, quae essent facillimae, et quae sensum Christiano cuilibet obvium haberent.

 Negant Sanctos beatos a nobis invocandos esse, et consequenter negant ullum nobis cum illis, aut illis nobiscum, a Deo relictum esse commercium; in quo destruunt [107] quantum possunt «Sanctorum communionem» illam, quam Apostoli omnes, uno ore, docuerunt.

 Negant Sanctos ullam nostri curam gerere, ullamque rerum nostrarum cognitionem habere.

 Negant ullam a nobis curam pro mortuis agendam esse; negant defunctorum animas vivorum precibus juvari, ullumque mortuis locum superesse, in quo peccatorum remissionem consequi possint.

 Et haec quidem, ac innumera pene alia, antiquae et catholicae fidei capita negant isti negatores.

 «Fateor,» inquit, «in hanc miseriam» (loquitur autem de peccato) «decidisse universos filios Adam, atque id est, quod principio dicebam, redeundum tandem semper esse ad solum divinae voluntatis arbitrium.» Mox arguit eos qui «negant decretum fuisse a Deo, ut sua defectione periret Adam.» Subinde, loquens de perditis: «Ex Dei,» inquit, «praedestinatione pendet eorum perditio.» Rursum: «Cadit igitur homo, Dei [111] providentia sic ordinante.» Sed et incestum quem Absalon commisit, «opus Dei esse» dicit, ut et Chaldaeorum saevitiam in Judaeos.

 Max. voluntatem sua immensa bonitate, et illius vim, efficaciam et constantiam negant, cum peccatum non in efficiendo, sed in deficiendo consistat, et velle peccatum deficere sit, non efficere, Porro universa Scriptura docet, Deum velle omnes homines salvos fieri, neminem perire; Deum habere odio peccatum et iniquitatem; perditionem hominum ex ipsis esse, a Deo autem tantummodo bonum et salutem ipsorum.

 Hac autem affirmatione vim et efficaciam justitiae Christi negant, quae in eo maxime elucet, ut nobis prosit non modo per sui imputationem, sed per justitiae formalis in corda nostra derivationem et infusionem, ut filii Dei non tantum nominemur, sed etiam simus; ac, quod consequens est, non justi tantum nominemur et habeamur, sed vere simus et efficiamur.

 Proinde hoc ipso negant, nec teneri nos, nec ligari lege ulla; nam, ut est in Juris nostri regula, «impossibilium nulla est obligatio,» nec a nobis exigere quisquam jure potest plus quam praestare possimus, nisi durus nimis et tyrannicus sit exactor.

 «Christus,» inquit Lutherus, «ordinavit ut nullum esset peccatum nisi incredulitas, nulla justitia nisi fides.» Et alibi tuetur mordicus hanc propositionem: «Baptizatum, etiam volentem, non posse perdere salutem suam quantiscumque peccatis, nisi nolit credere, quia,» inquit, «fides tollit omnia [120] peccata et facit volentem non peccare.» Hac autem affirmatione negant evidentissime scortationes, homicidia, perjuria, blasphemias esse peccata; quod tamen quam absurdum sit qui non videt, quid unquam absurdum esse fatebitur? At quam praeclare rursum cohaerent hae propositiones Lutheri: «Omne opus bonum, etiam fidelis, etiam justi, est peccatum;» et: «Nullum opus justi, nisi incredulitas, est peccatum;» nam si omne opus bonum est peccatum, quomodo nullum opus malum peccatum est?.

 Affirmant nulla ex circumstantia fieri peccata deteriora; Lutherus enim hanc propositionem, inter caeteras quas pro certissimis habet, tuetur: «Circumstantias peccatorum, cum matribus, filiabus, sororibus, affimbus, quacumque die, quocumque loco, quibusvis cum personis, ac si quid aliud praeterea externum sit, aequales esse ac penitus contemnendas.» Quam vero eleganti ratione? «Quia,» inquit, «Christus talia non praecepit in suis legibus.» Et alibi: «Apud Christianos,» inquit, «una tantum est circumstantia, quae est peccasse in fratrem.» [122] Qua affirmatione negant peccatorum inaequalitatem, saltem in eodem genere peccati.

 Hac porro tam absurda, et satyro magis quam homine digna affirmatione, negant consilia Christi et Pauli de virginitate servanda, de secundis nuptiis non expetendis, de castratione propter regnum Dei, de muliere non tangenda, possibilia esse et observanda, gravemque injuriam adultis puellis nondum matrimonio collocatis, viduis, et aliis quibus viri copia non est, inducunt.

 Atque ita negant ecclesiaticae [124] hierarchiae unitatem, in qua Christus per Spiritum Sanctum posuit Episcopos, regere Ecclesiam Dei; adversus consentientes Cypriani, Augustini, Chrysostomi, Dionysii auctoritates, itemque Conciliorum omnium, in quibus, a primo ad ultimum, videas praecipuum honorem ac curam Episcopis deferri.

 Qua affirmatione negant quod universa Scriptura asserit et docet, debere nos in timore et tremore salutem nostram operari, et satagere ut bonis operibus vocationem nostram certam faciamus, nec de peccato etiam propitiato debere nos esse sine metu.

 Et quod Scriptura de Saulis et Salomonis bonitate et justitia pronunciat, negant et evertunt; quandoquidem de primi reprobatione certissimi, de secundi vero electione incertissimi sumus.

 Affirmant electos de sua electione esse certissimos «Pessime ergo,» inquit Calvinus, «et perniciose Gregorius, homilia 38, dum vocationis tantum nostrae conscios nos esse tradit, electionis incertos; unde ad formidinem et trepidationem omnes hortatur.» Qua affirmatione negant et spem et timorem in praedestinatis esse posse; nam quis timeat de amissione illius boni quod amittere se non posse certo sciat? Et quod magnus ille nec unquam satis laudatus Gregorius hortatur nos ad timorem et formidinem, quid aliud est, quam illud ipsum quod consulunt apices omnes [128] Sacrarum Scripturarum? Cur enim putemus laudatum in Evangelio Simeonem, quod non tantum justus esset, verum etiam timoratus, nisi ut intelligamus justitiae comitem perpetuum esse hunc timorem sanctum, non qui servilis sit, sed qui filialis? Itaque mentiantur isti quantum volent; cum se justos dicunt, satis est, ut mentiri eos appareat, quod se timoratos nolunt dicere, ne quidem per mendacium; non quia non audeant (est enim longe audacior qui se justum esse contendit quam qui se fatetur timoratum), sed quia eos pudeat non quidem mentiri, sed ita loqui, ut hac parte mentiendo veritatem dicere videantur..

 Qua horrenda affirmatione negant Christum in potestate habuisse omnes animae suae passiones, ut videlicet illo inscio et non imperante elaberentur et prorumperent.

 «Opportuit,» inquit Calvinus, «Christvun ad tempus similem esse puris infantibus, ut quod ad humanitatem inteligentia destitueretur.» Hac vero affirmatione negant in Christo fuisse reconditos omnes scientiæ ac sapientiæ thesauros; quod tamen disertissime affirmat Scriptura.

 Quod cum affirmant, hoc ipso negant pueros per Baptismum justificari; nam si ante Baptismum habent fidem, et «fides sola» justificat, ut asserunt, sequitur infantes ante Baptismum justificatos esse.

 Atque haec quidem dixisse sufficiat de prima illa nota antichristianismi, quae haeretici nostri seipsos satis produnt, cum omnia negant, affirmant nihil, et, si quid affirmant, illud negativum et, ut jureconsulti loquentur, simplex abnuitivum est et inane.