Quia error est pcena peccati originalis; Clemens Alex., 5 Strom., id vero ita habet ob impedimenta extrinseca, brevitatem, scilicet, vitae, et caetera.

 Nec enim apud Juris nostri sive auctores sive interpretes dubitationem res habet, quin actor, quisquis [72] est, probare debeat suam intentionem, etiam quae in negando consistat, praesertim vero si agat quis ad turbandum eum, qui sit in pacifica rei de qua controvertitur possessione.

 De essentia quam Dei Filius habet a Patre.

 At vero Filius, qui hanc ipsam habet essentiam, habet non a nullo, nec a se, sed a Patre; denique essentia quae, si in se consideretur, a nullo est, ea in Filio a Patre est..

 Quis enim, vel intellectu solo mentisque ulla cogitatione, assequi possit, eum qui Filius sit et dicatur, Filium ejus esse a quo essentiam naturamve non habeat? Quid vero [76] aliud Filius a Patre habere potuit, quam Divinitatem? Quid Patri et Filio commune est, prseter essentiam? Quid ergo Filio communicavit Pater, si non essentiam ipsam? Quare passim clamant Scripturae, Concilia, Patres, universus denique Christianorum orbis, Filium esse «Deum de Deo, Lumen de Lumine, Deum veyum de Deo vero»? Habet ergo Deus Pater veram essentiam divinam, quae nec a se, ut parum caute loquitur Calvinus, nec ab aliquo alio est; sed prorsus a nullo, cum essentia neque generet, neque generetur.

 Affirmant nulla ex circumstantia fieri peccata deteriora; Lutherus enim hanc propositionem, inter caeteras quas pro certissimis habet, tuetur: «Circumstantias peccatorum, cum matribus, filiabus, sororibus, affimbus, quacumque die, quocumque loco, quibusvis cum personis, ac si quid aliud praeterea externum sit, aequales esse ac penitus contemnendas.» Quam vero eleganti ratione? «Quia,» inquit, «Christus talia non praecepit in suis legibus.» Et alibi: «Apud Christianos,» inquit, «una tantum est circumstantia, quae est peccasse in fratrem.» [122] Qua affirmatione negant peccatorum inaequalitatem, saltem in eodem genere peccati.

 At quis nescit fidem esse ex auditu, auditum vero per Mot Dei? Quomodo autem Mot Dei pervenit ad animam infantis [133] sine praedicante? quis vero praedicavit infantibus? Rursum actus fidei sine usu rationis esse non possunt, ut apud omnes in confesso est, et naturalem habet intellectum; quis porro credat infantes usu rationis potiri?.

 Munus tamen ipsum nihilominus extraordinarium appello, quia in ecclesiis rite constitutis locum non habet.».

 Quintum characterem habent haeretici, Apostolicae Sedis contemptum, in quo sane excellit Lutherus prae caeteris; nam is, quodam loco, postquam omnia quae fiunt contra Ecclesiam Romanam, ad Dei gloriam pertinere dixit: «Cum autem,» inquit, «et ego unus sim de antipapis, revelatione divina ad hoc vocatus, ut dissipem et perdam et destruam regnum illud [maledictionis] cupide et habenter illo fungor officio, sicut hactenus feci.» Sed et alibi, cum defendit bellum contra Turcas esse illicitum: «Quanto rectius...,» inquit, «faceremus, si idolo Romano Caesar et Principes modum ponerent... perditionis animarum! nam, [144] ut ego prophetem semel, licet non audiar, quod scio, nisi Romanus Pontifex redigatur in ordinem, actum est de omni re Christiana;... nihil, nisi peccatum et perditionem, Papatus operari potest... Qui habet aures audiendi, audiat, et a bello Turcico abstineat, donec Papae nomen sub caelo valeat.

 Rursum, in Defensione verborum Caenae, de Sacramentariis loquens: «Quot capita,» inquit, «et tot sensus haec unica secta habet, qui in re principali omnes congruunt, et Spiritum Sanctum singuli jactitant.

 [171] «Jus habet dandi Baptismum summus sacerdos, qui est Episcopus, deinde presbyteri et diaconi, sed non sine Episcopi facultate.» Parole sunt Tertulliani..

 Inter eos nulla cathedra principalior, ad quam, ut dicebat Irenaeus, omnis recurrat Ecclesia; omnes virgam censoriam sibi usurpant; Conciliorum auctoritatem contemnunt, quae potissimum eam utilitatem habet, ut dissidentes opiniones mutua Catholicorum collatione concilientur.

 Et quis haereticorum unquam, si unum aut alterum excipias, alio quam Scripturae praetextu bellum movit turbasque in Dei Ecclesia excitavit? Solemne est haereticis omnibus clamare: Mot Domini, Mot Domini! et Scripturam Scripturis convellere, id est, Spiritum vivificantem littera [182] occidente extinguere; nempe quia multiplicem sensum habet Scriptura, quem dum quisque sibi proprium eligit et propugnat, propriam facit haeresim et sectam.

 Habet suas leges Respublica omnis bene constituta, easque bonas et sanctas; quae tamen si litigantium arbitrio exponendae relinquerentur, nullus unquam foret litigandi finis, dum prudentiae quisque suae innititur et in sensu suo non solum abundat, sed etiam luxuriatur.

 Apprehendite disciplinam; aut, ut alia versio habet: Osculamini Filium.

 Neque rursus aliam ob causam habet Christus scriptum in femore: Rex regum, et Dominus dominantium, nisi ut sciant reges nunquam se beatius et melius regnare posse, quam si Christo, Evangelio et pietati ex toto corde inserviant, cum Christus ea sit Sapientia quae in Proverbiis dicit: Per me reges regnant.

 Septuagesimus primus jam excurrit annus ex quo Episcopus [311] Gebennensis, cum suo clero, ab haereticis civitate sua expulsus, et per summam injuriam omnibus bonis mobilibus ac maxima immobilium parte spoliatus extitit; quare sedem in oppido Annessiacensi, ducatus Gebenesii, nunc habet, [expectans donec veniat reductio sua.] [312].

 In Ecclesia Gebennensi, quae Beati Petri a vinculis liberati miraculo ac nomine dedicata est, sunt triginta Canonici, Praeposito qui dignitatem habet majorem, ac Cantore et Sacrista, quae officia perpetuo existunt, inclusis; quorum singuh unam praebendam aequalem omnino percipiunt, ita ut Praepositus nihilo plus caeteris excipiat.

 In sola Ecclesia cathedrali theologiae magister theologalem habet praebendam, et Poenitentiarius aham, ut confessionibus audiendis vacet.

 Habet mandamentum vulgo nuncupatum de Thiez, ex quo percipit florenos hujus monetae...................7500 [335].

 Nihil praeterea habet, ne quidem quam possit humilem habitare casam..

 Si deinceps non habenti auferatur etiam quod habet, non modo publica res ecclesiastica difficilius conservabitur in hac diaecesi, sed omnino corruat necesse sit, nisi Deus, farina Ægipti carentibus, manna de caelo iterum praestare dignetur..

 Verum, quoniam Ecclesia, non extra muros, sed in medio sui Sanctum habet Spiritum, fortem illum videhcet aquarum viventium fontem, qui inde per Sacramenta in animos fidelium defluit, propterea de hac nostra Christianorum Bethulia, siti premenda vel ad deditionem cogenda, frustra et puerihter ab hsereticis cogitatum, dehberatum et tentatum est.